De adviseurs van Lysias hebben hun schoenen uitgedaan en namen plaats op de bank bij een statushouder in Amsterdam. Hij vertelde over zijn lange weg vanuit Afghanistan naar Nederland én over de obstakels die hij tegenkwam op zijn weg om ondernemer te worden in Nederland. In opdracht van VluchtelingenWerk Nederland heeft Lysias de kansen en obstakels in kaart gebracht, mogelijke oorzaken geduid en perspectieven geschetst om barrières in de toekomst te slechten.

Voor dit onderzoek ging Lysias in gesprek met statushouders, met vertegenwoordigers van ondersteunende initiatieven, met financiers en gemeenten. De route naar een eigen bedrijf, in het bijzonder voor statushouders, is niet zonder obstakels. Uit gesprekken met statushouders met een eigen onderneming blijkt dat de succesverhalen veelal verklaard worden door een combinatie van motivatie, ervaring, karakter, talent en competenties.

Onze eerste conclusie is dat er nog te weinig gebeurt om barrières te slechten die de statushouder op zijn route treft om uit de bijstand te raken. Daarnaast is in veel gevallen sprake van een mismatch tussen de vraag van statushouders en het aanbod in de ondersteuning voor hun ondernemerschap.

De tweede conclusie van ons onderzoek is dat de factoren voor succes moeilijk te organiseren zijn. Maatwerk is noodzakelijk. Ondersteunende initiatieven met minder nadruk op uitgewerkte businessplannen, en meer nadruk op meteen doen – de zogeheten ‘lean startups’ – sluiten beter aan bij de energie en drijfveren van startende ondernemers. Dit geldt minder voor de participatietrajecten die veelal vanuit gemeenten worden aangeboden, waarbij vaak sprake is van een redelijk vastomlijnd programma dat minder is toegespitst op de individuele vragen en behoeften van de statushouder. Echte winst valt dus te behalen als er meer samenwerking komt tussen gemeenten en lean startups; zo komen zij tot goede matches.

Onze derde conclusie is dat een divers netwerk, bestaande uit bereidwillige ondersteuners en een of enkele sponsors, vrijwel altijd cruciaal is in het verklaren van succes. Zo waren meerdere ondernemingen van statushouders voor hun startkapitaal afhankelijk van een lening vanuit een Nederlandse kennissenkring. Inzetten op het uitbreiden van dit netwerk is dan ook van groot belang. Ook zou het startende ondernemers helpen als gemeenten flexibeler omgaan met vluchtelingen die vanuit de bijstand een eigen zaak beginnen. Financiële out-of-the-box oplossingen, zoals parttime ondernemerschap of een kleine gift, kunnen in de opstartfase een groot verschil maken.