Groei van de luchtvaart in Nederland mag alleen worden toegestaan als de uitstoot van stikstof afneemt, zoals dat ook in andere sectoren gebeurt. Dat stelt het Adviescollege Stikstofproblematiek, dat op verzoek van het kabinet vandaag een advies uitbrengt over de luchtvaartsector in relatie tot de stikstofproblematiek.

Het aanpakken van de stikstofproblematiek vereist dat iedere sector die stikstof uitstoot op een evenwichtige manier bijdraagt aan oplossingen. Dat schreef het Adviescollege Stikstofproblematiek in september 2019 in het eerste advies ‘Niet alles kan’.

Beeldvorming over de luchtvaartsector

De luchtvaartsector wordt gezien als een sector die een relevante bijdrage levert aan de stikstofproblematiek. Het Adviescollege kan zich dat beeld wel voorstellen, omdat de luchtvaartsector een grote bijdrage levert aan de emissies van CO₂, fijnstof en geluidhinder. Het Adviescollege heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar het aandeel van de luchtvaartsector in de uitstoot van stikstof. Uit dit onderzoek komt naar voren dat de bijdrage van de luchtvaartsector aan de uitstoot van stikstof beperkt is, maar wel hoger dan gerapporteerd. Dit betekent dat de beeldvorming over de luchtvaart als grote vervuiler voor stikstof niet in overeenstemming is met de werkelijkheid.

Stikstofuitstoot luchtvaartsector is beperkt, maar groter dan gerapporteerd

Voor de luchtvaartsector wordt een bijdrage aan de stikstofuitstoot gerapporteerd van 0,1%. Daarbij wordt uitsluitend gekeken naar de uitstoot door vliegbewegingen van en naar Nederlandse luchthavens, tot een hoogte van 3.000 voet. Het Adviescollege is echter van mening dat rekening gehouden moet worden met alle neerslag die vanuit de luchtvaart in Nederland terecht komt. En dus ook van uitstoot die afkomstig is van luchtvaart uit hogere luchtlagen (boven 3.000 voet), omdat boven deze grens veel stikstof afkomstig is van de luchtvaart. De bijdrage van de luchtvaartsector aan de stikstofneerslag in Nederland komt dan uit tussen de 0,7 en 1,1% van de totale uitstoot en komt overeen met 12 tot 19 mol N/ha/jaar.

De uitstoot boven 3.000 voet is lastig te relateren aan bronnen die verantwoordelijk zijn voor stikstofuitstoot. Gezien de verwachte autonome toename van het vliegverkeer, zal de depositie vanuit de atmosfeer boven 3.000 voet toenemen. Deze toename is niet direct door Nederland te beïnvloeden en zal in internationaal verband moeten worden besproken.

Evenwichtige bijdrage van luchtvaartsector

Het Adviescollege acht het rechtvaardig ten opzichte van andere sectoren, dat ook de emissieruimte voor de luchtvaartsector omlaag gaat. De gewenste groei van Schiphol en het openstellen van Lelystad Airport zijn dan alleen mogelijk als de stikstofuitstoot van de luchtvaartsector als geheel afneemt. Daarom adviseert het Adviescollege de gevolgen voor de stikstofuitstoot volwaardig, volledig en integraal te beoordelen bij de besluitvorming over de gewenste groei van Schiphol en het openstellen van Lelystad Airport.

Mogelijke maatregelen

Vooral op en rond luchthavens ziet het Adviescollege kansen om de uitstoot te beperken. Bijvoorbeeld met elektrisch taxiën, vernieuwing van de vloot met efficiëntere en lichtere vliegtuigen, het verminderen van het aantal vluchten, het weren van vervuilende vliegtuigen met een bonus-/malussysteem en het stimuleren van glijvluchten om brandstofverbruik en geluidproductie te verminderen. Ook kan de uitstoot door vervoersbewegingen van en naar de luchthaven worden beperkt, zodat de uitstoot die samenhangt met het ontwikkelen van luchthavens vermindert. Als dit niet genoeg oplevert, dan moet de luchtvaartsector bijdragen aan de vermindering van uitstoot van andere sectoren alvorens ze zelf kan groeien. Hierbij gaat het om luchthaven-gerelateerde (economische) activiteiten van de luchthaven (als bedrijf), zoals het wegverkeer van en naar de luchthaven, zodat per saldo de emissies dalen.

Typisch Lysias
Het Lysias-team, dat invulling geeft aan de rol van secretaris van het Adviescollege, bestaat uit Carla de Rie, Piet Vriend, Magdeleen Sturm en Yoram Poot. We organiseren de vergaderingen van het Adviescollege en zorgen ervoor dat het Adviescollege gesprekken voert met de juiste experts, betrokkenen en belangengroepen. Lysias doet onderzoek, voert analyses uit en is penvoerder van de adviezen van het Adviescollege. We zorgen ervoor dat alle tekstsuggesties en opmerkingen van het Adviescollege een passende plek krijgen in de adviezen en alle leden hun inbreng terugvinden in de rapportages. Met als resultaat unaniem adviezen van een divers samengesteld Adviescollege.