In opdracht van Sense of Place, een initiatief van Joop Mulder (oprichter Oerol), heeft Lysias Advies de impact gemeten van cultureel landschappelijke projecten in het Waddengebied, met in het bijzonder het project Bildtstars & Eigenheimers over aardappelboeren uit de regio. Bildtstars & Eigenheimers is één van de projecten waarmee Sense of Place het Waddengebied weer op de kaart wil zetten. Het project bestaat momenteel uit 10 vergrote portretten van aardappelboeren en hun families, die op hun eigen erf geplaatst zijn.

“Het Magazine geeft weer hoe Sense of Place zich langzaam ingraaft in de stugge klei van t Noorden. Als een worm maken we de grond losser en vruchtbaar voor meerdere trajecten. Door Bildtstars en Eigenheimers als uitgangspunt te nemen en dit vooral in de groeiende vruchtbaarheid van de omgeving te plaatsen ligt er een bijzonder document wat als uitgelezen monitoring van het werk van Sense of Place kan worden gezien.”

• Joop Mulder (oprichter Sense of Place / Oerol)

Aan de hand van de 4 kernwaarden – identiteit, leefbaarheid, toerisme en economie – hebben we de gerealiseerde én verwachte toekomstige impact van het project Bildtstars & Eigenheimers in beeld gebracht.

Belangrijkste conclusies per kernwaarde

Overkoepelend zien we dat aan Sense of Place een “merkbeleving” hangt die projectoverstijgend is. Uit het veldwerk blijkt dat het project Bildstars & Eigenheimers niet op zichzelf staat, maar in één adem genoemd wordt met andere projecten in de regio van Sense of Place. Bewoners ervaren zowel de projecten van Sense of Place -net als bijvoorbeeld het project Holwerd aan Zee- als eenzelfde ontwikkeling in de richting van een meer aantrekkelijke en economisch sterkere regio.

Effect op de identiteitsvorming

In eerste instantie is Bildtstars & Eigenheimers vooral van waarde voor de inwoners van het gebied. Deelnemende aardappelboeren zien het project als een kans om op eigen wijze een bijdrage te leveren aan – en hun stem te laten horen in – de maatschappelijke discussie over de rol die boeren spelen in natuur- en klimaatkwesties. Ook binnen de regio zijn de portretten onderwerp van gesprek tussen boeren onderling en boeren en andere inwoners. Deze laatste groep geeft aan de portretten te waarderen en ontleent er trots aan. Beide groepen zien het project als een kans om de regio op een positieve manier op de kaart te zetten. Voorheen werd de regio vooral geassocieerd met krimp. Door Bildtstars & Eigenheimers en Sense of Place als geheel, gebeurt er weer wat in de regio en is er sprake van positieve ontwikkelingen. Bildtstars & Eigenheimers draagt op die manier bij aan het gevoel van identiteit en trots.

Effect op de leefbaarheid

Uit het veldwerk is gebleken dat het project (een verwacht) effect heeft op de leefbaarheid in het gebied.Het Waddengebied staat nu vooral bekend om de rust, ruimte en de natuur. Inwoners ervaren een hoge woonen leef kwaliteit door die rust en ruimte. Maar inwoners vinden het ook van belang dat er meer reuring komt in het gebied om zo meer mensen te kunnen trekken en te laten zien dat de regio meer te bieden heeft. Door de projecten van Sense of Place is er meer te beleven en te doen, en wordt het voorzieningenniveau aangewakkerd. Daarmee wordt het gebied niet alleen aantrekkelijker voor toeristen, maar ook voor de eigen inwoners.

Toeristische waarde

Het toerisme staat in het gebied nog in de kinderschoenen en slechts een kleine groep toeristen vindt zijn weg naar de regio. Zij waarderen het gebied om dezelfde reden als de inwoners; vanwege de rust, ruimte en de natuur. Inwoners, met name de ondernemers, uit de regio zien nog veel potentie op dit vlak. Zij zijn van mening dat de projecten van Sense of Place daar een bijdrage aan kunnen leveren en toeristen zullen trekken die op zoek zijn naar plekken waar natuur gecombineerd wordt met cultuur. De verwachting is dat die aanzuigende werking op toeristen ook weer het (algemeen) voorzieningenniveau zal opwaarderen, waar ook de eigen inwoners van kunnen profiteren.

Economische waarde

Niet alleen middels het toerisme kan Sense of Place een impuls geven aan de leefbaarheid en lokale economie. Wanneer de aantrekkelijkheid van het gebied wordt vergroot, neemt de kans toe dat meer inwoners in de regio zullen blijven wonen. De verwachting is dat daardoor ook de bedrijvigheid weer kan aantrekken.

Voor een eerste kwalitatieve meting is het nog te vroeg om daarover concrete uitspraken te kunnen doen. Daarom doen we verderop in het magazine een aantal aanbevelingen om de impact op leefbaarheid, toerisme en economie de komende jaren te kunnen blijven monitoren.