In Nederland is de staat van de sociale samenhang zorgelijk. Sociale samenhang verwijst naar het gevoel van verbondenheid en saamhorigheid tussen individuen en groepen in een samenleving, wat leidt tot een gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid, wederzijdse steun en vertrouwen. Een samenleving met hoge sociale samenhang heeft minder last van sociale problemen zoals misdaad, sociale onrust en politieke instabiliteit. Mensen voelen zich meer verbonden met elkaar en zijn daardoor meer bereid om elkaar te helpen en om gezamenlijk problemen op te lossen. Dit leidt tot een gevoel van veiligheid en stabiliteit en bevordert het welzijn van alle leden van de samenleving.

Het ontstaan van ‘bubbels’: een onbedoeld gevolg van individuele handelingen

In het onlangs verschenen rapport van het SCP (Eigentijdse Ongelijkheid), waarin de verschillende klassen in Nederland worden geschetst kunnen we verschillende ‘bubbels’ en ‘in-groups’ afleiden. Wij mensen gaan graag om met mensen uit onze eigen klassen, mensen die op ons lijken (homophily). We horen graag bevestigingen van onze meningen (confirmation bias) en we geloven dat wat ons goed uitkomt (motivated reasoning). Het is compleet normaal menselijk gedrag, maar het samenspel van deze individuele handelingen kan wel onbedoelde gevolgen en zelfs risico’s hebben: iedereen leeft in zijn eigen bubbel met het gevaar van een gebrek aan sociale samenhang en een toename van de horizontale- (tussen groepen mensen) en verticale polarisatie (afstand tussen overheid en groepen).

Het bevorderen van sociale samenhang en het tegengaan van polarisatie in Nederland: de rol van de overheid.

De vraag is hoe we de sociale samenhang in Nederland kunnen verbeteren en polarisatie kunnen tegengaan. Hier ligt een rol voor de overheid omdat sociale samenhang een essentieel element is voor een stabiele, gezonde samenleving en bijdraagt aan de politieke stabiliteit in Nederland. De overheid kan dit doen door het stimuleren van gemeenschapsvorming, het ondersteunen van sociale (burger)initiatieven, het bevorderen van de dialoog tussen de verschillende groepen, de overeenkomsten tussen de groepen benadrukken. En vooral de verschillen binnen de ‘in-groups’/sociale klassen zelf te benadrukken. Uit verschillende onderzoeken blijkt namelijk dat het zichtbaar maken van de diversiteit binnen een groep zorgt voor minder vooroordelen ten aanzien van de ‘outgroup’, hetgeen polarisatie vermindert. Door het creëren van een dergelijk klimaat kan de overheid de basis leggen voor een stabiele, gezonde en welvarende samenleving. Het is belangrijk om hierbij de verschillende gedefinieerde ‘klassen’ in acht te nemen en ze een stem te geven in het beleid dat hierop gevoerd kan worden.

Lysias Advies en Sociale Samenhang

Lysias Advies denkt graag samen met overheidsinstanties en maatschappelijke organisatie mee over hoe we kunnen bijdragen aan meer sociale samenhang in Nederland.  Lysias werkt op dit moment aan verschillende opdrachten waarin we ons richten op zowel de verticale samenhang (Adviescommissie versterken weerbaarheid democratische rechtsorde) als op de horizontale samenhang burgers (Verbeter Breda).