Terug

14/12/2018

Welke rituelen bepalen het succes van jouw organisatie? Krijg inzicht door het cultuurcanvas!

Lysias heeft een methode ontwikkeld om organisaties inzicht te laten verkrijgen in hun cultuur: het ‘cultuurcanvas’. Deze methode laat zien welke verschillende, universele cultuurelementen gezamenlijk een goed beeld geven van de unieke organisatiecultuur en niet-veranderende waarden daarbinnen. Het canvas vormt daarmee het startpunt voor duurzame verandering.

Voor veranderprocessen zijn tal van methodieken, strategieën en tools beschikbaar. Onze ervaring is dat op het proces van een organisatieverandering, de factor cultuur de meeste invloed heeft. De factor cultuur beïnvloedt de mate waarin situatie A is ontstaan en waarin B wordt bereikt. Vaak hebben organisaties onvoldoende inzicht in hun cultuur om deze goed te kunnen betrekken bij de verandering.

Voorbeeld uit onze praktijk

Recent adviseerden wij een organisatie, waar de factor cultuur de sleutel was tot de oplossing van een aantal problemen die de organisatie had. Deze organisatie was een shared service organisatie, die de ICT-diensten voor verschillende gemeenten moest leveren. Vlak na de start van de nieuwe organisatie ontstonden er grote ICT-problemen bij klanten van de nieuwe organisatie. Een analyse van de problemen gaf niet alleen inzicht in de technische oorzaken. Veel technische problemen bleken juist voort te komen uit het feit dat medewerkers elkaar niet wisten te vinden. De organisatie had een poging gedaan tot het creëren van een gezamenlijke cultuur, bijvoorbeeld door ruimtes zo in te richten dat mensen met elkaar in contact zouden komen. Maar ze hadden zich niet écht verdiept in de eigen cultuur van de oorspronkelijke organisaties. Daarmee was er ook geen gezamenlijk beeld van welke elementen van die ‘oude’ cultuur als zeer waardevol werden ervaren door de medewerkers en zouden doorwerken in de nieuwe organisatie. Doordat de inspanningen om gezamenlijkheid te creëren niet aansloten bij de oorspronkelijke cultuur van de verschillende organisaties, voelden medewerkers zich niet verantwoordelijk voor ‘elkaars’ klanten en werd er niet gecommuniceerd binnen teams tussen leden van de ‘oude’ organisaties. Bovendien werden tools om de problemen op te lossen, in de vorm van ‘dagstarts’, door een deel van de medewerkers structureel niet bijgewoond, omdat dit niet overeen kwam met de ‘manier waarop wij werken’. Doordat er geen gezamenlijke cultuur was ontstaan in de nieuwe organisatie, grepen medewerkers terug op hun bekende relaties en structuren en bijbehorende gedragingen. En daarmee droegen ze ongewild bij aan het ontstaan van ICT-problemen bij klanten van de nieuwe organisatie.

Een organisatiecultuur uit zich in waarden, gedrag, houding, communicatie en rituelen. Die maken dat de organisatie werkt zoals ze werkt of juist niet werkt. Cultuur is vaak moeilijk te vatten in woorden en kan heel ongrijpbaar zijn. Daarbij is een bijkomende moeilijkheid dat cultuur letterlijk in mensen zit, en daarmee onzichtbaar wordt voor die mensen zelf. Als medewerker van een organisatie heb je heel veel impliciete kennis over ‘hoe het hier werkt’, maar die kennis is vaak heel moeilijk aan te wijzen of uit te leggen aan buitenstaanders. Antropologen noemen dat fenomeen ‘home-blindness’.

Lysias ontwikkelde, samen met adviesbureau Jonge Honden, een tool om zelf die ‘blinde vlek’ aan te pakken en inzicht te krijgen in de eigen organisatiecultuur. We noemen het ‘het cultuurcanvas’. Het cultuurcanvas focust op verschillende universele elementen van de unieke organisatiecultuur. Voorbeelden van die elementen zijn: Welk gedrag wenselijk en onwenselijk is en hoe deze ‘bestraft’ of beloond worden, hoe men leider of informeel leider wordt, hoe informatie gedeeld wordt, welke ‘offers’ er gebracht worden en welke overgangsrituelen er zijn.

Op verschillende plekken is het cultuurcanvas ondertussen getest en het levert bijzonder mooie resultaten op. Doordat medewerkers het canvas gezamenlijk met een team invullen, halen zij op een visuele en energieke wijze relevante informatie naar boven over de eigen organisatie. Door het canvas in te vullen en daarna het gesprek aan te gaan over de verschillende cultuurelementen, ontstaat een gedeeld inzicht in wat er zich binnen de organisatie ‘onder het oppervlakte’ begeeft. Het canvas helpt daarbij om moeilijk bespreekbare onderwerpen toch aan te snijden. En het canvas geeft inzicht in waarden, handelingen en patronen die aanknopingspunten bieden voor verandering.

Lysias biedt een antropologische introductie op en begeleiding bij de workshop, die bestaat uit het gezamenlijk invullen van het canvas. Vervolgens verwerken we de verschillende cultuurelementen tot één cultuuromschrijving waarin aanknopingspunten voor verandering zitten. De workshop kan als element van teamontwikkeling gebruikt worden, of als start of onderdeel van een verandertraject. Lysias heeft ruime ervaring met dit type verandertrajecten, en ondersteunt uw organisatie hierbij graag.

Wilt u weten wat het cultuurcanvas kan betekenen voor uw organisatie of team(building)? Neem dan contact op met Sylvana Rikkert, organisatie-antropoloog en -psycholoog bij Lysias Advies.

Share:

Sylvana Rikkert

Associé

Meer inzichten

Impactonderzoek, staatssteunanalyses en Nationaal Groeifonds aanvragen
Succesvolle projecten Nationaal Groeifonds
19/03/2024
Nederlandse gemeenten doen nog weinig aan klimaatadaptatie
Evaluatie NKWK onderzoekslijn Klimaatbestendige stad
18/03/2024
Evaluatie aanpak vierde tranche Regio Deals
Samenwerken om de brede welvaart te vergroten
14/03/2024